Bağımsız Denetim Yaptırmamanın Sonuçları

Sabri ARPAÇ

Yeni Türk Ticaret kanunun yürürlüğe girmeden önce bağımsız denetim yaygın değildi. Borsaya kayıtlı halka açık şirketler, bankalar, finans kuruluşları ile Sermaye Piyasası Kurulu kapsamındaki şirket ev kurumlar bağımsız denetime tabi tutulmaktaydı.

Son günlerde şirketlere bağımsız denetim yaptırmadıkları için uyarılar, yazılar ve cezalar gelmektedir. 2013 yılından başlayarak aşamalı olarak bağımsız denetim yaygınlaştırılıyor. Daha çok şirketin bağımsız denetim kriterleri düşürülerek kapsam genişletiliyor.

Bağımsız denetimi kısaca; ‘finansal tablo ve  finansal bilgilerin, finansal raporlama standartlarına uygunluğu ve doğruluğu hususunda, makul güvence sağlamak, yeterli ve uygun bağımsız denetim kanıtlarını elde etmek, denetim standartlarında öngörülen gerekli bağımsız denetim tekniklerini uygulayarak defter, kayıt ve belgeler üzerinden denetlenerek  rapora bağlanması’ şeklinde tanımlayabiliriz.

BAĞIMSIZ DENETİM ÖLÇÜTLERİ

Bakanlar Kurulu tarafından yıllar itibariyle tespit edilen denetim ölçütleri aşağıdaki gibidir:

Yılı                        Aktif Toplamı                    Net Satış Hasılatı               Çalışan Sayısı

2014                      75 Milyon                            150                                        250

2015                      50 Milyon                            150                                        200

2016                      40 Milyon                              80                                        200

                2014 ve 2015 yıllarında söz konusu 3 kriterden herhangi ikisini sağlayan şirketler 2016 yılında bağımsız denetime tabi olacaktır.

               Bağımsız denetim, Türkiye Denetim Standartlarına göre yapılmaktadır. Denetim Standartları Kamu Gözetimi Kurumu (KGK) tarafından uluslararası standartlara uyumlu olarak oluşturulmuş ve Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.

 Bağımsız denetim, KGK tarafından yetkilendirilen "Bağımsız Denetim Kuruluşları" ve "Bağımsız Denetçiler" tarafından yapılmaktadır. KGK tarafından yapılan açıklamaya göre; şimdiye kadar 196 adet bağımsız denetim kuruluşu ile 13 bin 280 bağımsız denetçinin www.kgk.gov.tr adresinde kamuya açık olarak tutulan Bağımsız Denetim Resmi Siciline kaydı yapılmıştır.

                                   BAĞIMSIZ DENETİM YAPTIRMAMANIN SONUÇLARI

                 Bağımsız denetime tabi olduğu halde bağımsız denetim yaptırmamanın sonuçları aşağıda sayılmıştır.

  Denetim kapsamında olan anonim ortaklıkların finansal tabloların denetimde geçmesi gerekir. Denetime tabi tutulma denetçi raporunda ve yönetim kurulu yıllık faaliyet raporunda belirtilir. Denetime tabi olmakla birlikte bağımsız denetim yapmayan kurumların finansal tabloları ve yönetim kurulu yıllık faaliyet raporunun düzenlenmemiş sayılır. (TTK Md. 397/2).

 Finansal tablolar genel kurul tarafından incelenmez, tartışılmaz ve ibra edilmez, kar dağıtamaz, sermaye artırma ve azaltma yapamaz.

3-       Denetime tabi tutulmayan finansal tablolar kredi ve benzeri işlemler için banka ve finans kuruluşlarına sunulamaz. Bu durum tablolar yeminli mali müşavirler ve serbest muhasebeci mali müşavirlerce de onaylanamaz.

4-       Denetçi seçilmemesinden yönetim kurulu sorumludur. Denetçi seçimi şirketlere ait internet sitelerinde duyurulur. Seçilen denetçinin bağımsız denetime tabi şirketlere ait internet siteleri üzerinden duyurulmaması halinde, internet sitesini oluşturmayan şirketin yönetim kurulu üyeleri yüz günden üçyüz güne güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır. Para cezası günlük 20 TL -100 TL, 300 gün  6.000 TL,  30.000 TL. TTK Md. 562/12, 1424 ve TCK Md. 52/1-).

 Türk Ticaret Kanunun 562. maddesinin 12. bendi gereği  1524. maddede öngörülen internet sitesini oluşturmayan şirketlerin yönetim kurulu  üyeleri, yüz günden üçyüz güne kadar adli para cezası ile  cezalandırılır. (Para cezası günlük 20 TL -100 TL, 300 gün  6.000 TL,  30.000 TL dir -TCK Md. 52/1-)

 Bağımsız denetim uygulaması Türk Ticaret Kanununun yürürlüğünden sonra yaygın olarak tartışıldığından incelemeye yazılmaya muhtaç bir çok konu bulunmaktadır. Yeri geldiğinde bu konular da tarafımdan ayrıntılı olarak açıklanacaktır.